Ulga rehabilitacyjna – komu przysługuje i co można odliczyć?

Ulga rehabilitacyjna – komu przysługuje i co można odliczyć?

W wielu polskich domach funkcjonują osoby z niepełnosprawnością – dzieci, rodzice, dziadkowie lub inni bliscy, którzy wymagają szczególnej opieki. Dla rodzin, które mierzą się z kosztami opieki i rehabilitacji, każda forma wsparcia finansowego jest na wagę złota. Dlatego tak ważne jest, by znać dostępne rozwiązania w ramach podatku dochodowego od osób fizycznych – jednym z nich jest ulga rehabilitacyjna.

Jakie kategorie kosztów podlegają odliczeniu? Kiedy ulga nie przysługuje? Czy konieczne jest posiadanie faktur? W dalszej części artykułu znajdziesz odpowiedzi na te pytania, jak i wiele innych.

‍

Ulga rehabilitacyjna – czym jest i kto może z niej skorzystać?

Ulga rehabilitacyjna to szczególna preferencja w podatku dochodowym od osób fizycznych. Pozwala odliczyć od dochodu określone wydatki poniesione na cele rehabilitacyjne lub dostosowanie codziennego życia do potrzeb wynikających z niepełnosprawności.

Z ulgi mogą skorzystać:

• osoby z aktualnym orzeczeniem o niepełnosprawności (znacznym, umiarkowanym lub lekkim stopniu),
• podatnicy mający na utrzymaniu osoby niepełnosprawne, o ile roczny dochód takiej osoby nie przekroczył 21 371,52 zł (limit ten nie obejmuje dodatków i świadczeń socjalnych, jak np. zasiłek pielęgnacyjny, dodatek węglowy czy bon energetyczny).

Osoba niepełnosprawna to również dziecko, które nie ukończyło 16 lat i posiada stosowne orzeczenie o niepełnosprawności. Status ten można potwierdzić dokumentami takimi jak decyzja o rencie, orzeczenie lekarskie lub zaświadczenie wydane przed 1997 rokiem.

Na utrzymaniu mogą pozostawać także osoby zaliczane do I grupy podatkowej: współmałżonek, dzieci, pasierbowie, zięciowie, synowe, rodzice, teściowie, rodzeństwo, ojczym, macocha i inne osoby bliskie, w tym dzieci obce przyjęte na wychowanie.

‍

Jakie wydatki można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej?

Katalog wydatków, które można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej, ma charakter zamknięty – oznacza to, że można rozliczyć tylko te koszty, które zostały wprost wymienione w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wydatki dzielą się na:

• wydatki nielimitowane – można odliczyć całą ich wartość,
• wydatki limitowane – obowiązuje roczny limit odliczeń,
• wydatki na leki – obowiązuje miesięczny próg 100 zł.

Do kosztów nielimitowanych zaliczamy m.in.:

• adaptację mieszkania do potrzeb wynikających z niepełnosprawności (np. montaż poręczy, dostosowanie łazienki),
• przystosowanie pojazdów mechanicznych do użytku przez osoby z niepełnosprawnością,
• zakup, najem i naprawę wyrobów medycznych, które są wymienione w oficjalnych wykazach,
• opłacenie zabiegów rehabilitacyjnych i turnusów rehabilitacyjnych,
• pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej lub zakładzie opiekuńczo-leczniczym,
• tłumacza języka migowego oraz materiały edukacyjne dostosowane do potrzeb osoby z niepełnosprawnością,
• opiekę pielęgniarską w domu w okresie przewlekłej choroby,
• udział dzieci osób niepełnosprawnych w koloniach lub obozach (do 25. roku życia).

Wydatki limitowane obejmują m.in.:

• opłacenie przewodników osób niewidomych oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
• utrzymanie psa przewodnika,
• używanie samochodu osobowego do dowożenia na zabiegi rehabilitacyjne.

W przypadku leków można odliczyć tylko tę część wydatków, która przekracza 100 zł miesięcznie. Warunkiem jest zalecenie ich stosowania przez lekarza specjalistę.

‍

Które koszty nie podlegają odliczeniu?

Choć katalog kosztów jest szeroki, ustawa wyklucza możliwość rozliczenia pewnych kategorii wydatków, nawet jeśli są one realnie ponoszone przez podatników.

Nie podlegają odliczeniu:

• wydatki pokryte z zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych lub zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
• środki otrzymane z Narodowego Funduszu Zdrowia,
• wydatki, które zostały zwrócone w jakiejkolwiek formie (np. refundacja, zwrot kosztów),
• koszty nieujęte w zamkniętym katalogu ustawy, nawet jeśli są związane z niepełnosprawnością (np. zakup sprzętów AGD).

To oznacza, że tytułu odliczenia wydatków związanych z potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności nie można nadużywać – interpretacje przepisów muszą być ostrożne i oparte na dosłownym brzmieniu ustawy.

‍

Jak obliczyć wysokość ulgi rehabilitacyjnej?

Obliczając ulgę, należy wziąć pod uwagę:

• w przypadku wydatków nielimitowanych – odlicza się pełną wartość poniesionych kosztów,
• przy wydatkach limitowanych – odlicza się maksymalnie 2 280 zł,
• przy lekach – odliczeniu podlega różnica między sumą poniesionych kosztów w tym wymiarze a kwotą 100 zł.

Jeśli wydatek był częściowo sfinansowany ze środków publicznych, odliczyć można wyłącznie różnicę między kosztami a otrzymanym dofinansowaniem.

Ulgę można odliczyć:

• od dochodu opodatkowanego skalą podatkową (PIT-36, PIT-37),
• od przychodu opodatkowanego ryczałtem (PIT-28).

Nie można jej rozliczyć w kolejnych latach – ulga przysługuje wyłącznie w roku podatkowym, w którym poniesiono wydatki.

‍

Jak udokumentować prawo do ulgi i poniesione wydatki?

Prawo do ulgi należy potwierdzić dokumentami – zarówno status osoby niepełnosprawnej, jak i poniesione koszty muszą być odpowiednio udokumentowane.

Dopuszczalne są:

• faktury, rachunki, przelewy bankowe, dowody zapłaty,
• orzeczenie o niepełnosprawności lub decyzja o rencie.

W przypadku wydatków limitowanych (np. używanie samochodu osobowego, opłacenie przewodników osób niewidomych) nie trzeba przedstawiać dokumentów finansowych, ale organ podatkowy może zażądać wskazania konkretnych osób lub certyfikatu psa asystującego.

‍

Jak rozliczyć ulgę rehabilitacyjną w deklaracji PIT?

Ulga rehabilitacyjna rozliczana jest w rocznym zeznaniu podatkowym – w załączniku PIT/O. W zależności od źródła dochodów należy złożyć odpowiedni formularz:

• PIT-37 – jeśli uzyskałeś przychody opodatkowane skalą przez płatnika (np. praca, emerytura),
• PIT-36 – jeśli prowadzisz działalność gospodarczą lub osiągasz inne dochody bez pośrednictwa płatnika,
• PIT-28 – w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Podatnicy rozliczający się podatkiem liniowym (PIT-36L) nie mają prawa do ulgi rehabilitacyjnej.

‍

Ulga rehabilitacyjna – najczęstsze pytania i wątpliwości

Czy mogę skorzystać z ulgi, jeśli poniosłem wydatki za granicą?

Tak, ale musisz przeliczyć kwoty na złote po średnim kursie NBP z dnia poprzedzającego poniesienie wydatku i mieć dowody jego poniesienia.

Czy mogę odliczyć wydatek, jeśli nie mam faktury?

Tylko w przypadku wydatków limitowanych – np. na przewodnika czy psa asystującego. Pozostałe muszą być udokumentowane.

Czy jeśli dziecko z niepełnosprawnością otrzymuje rentę, to mogę skorzystać z ulgi?

Tak, o ile jego roczny dochód nie przekroczył 21 371,52 zł i spełnia warunki do uznania za osobę na Twoim utrzymaniu.

Czy muszę dostarczać orzeczenie o niepełnosprawności więcej niż raz?

Nie – wystarczy aktualne orzeczenie. Jeśli jest bezterminowe, nie trzeba go odnawiać co roku.

‍

Podsumowanie

Ulga rehabilitacyjna to realne wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin – daje możliwość zmniejszenia podatku nawet o kilka tysięcy złotych rocznie. Aby jednak skorzystać z niej prawidłowo, trzeba spełnić określone warunki i zadbać o dokumentację.

Masz pytania lub wątpliwości, jak zastosować ulgę w Twoim przypadku? Skontaktuj się z naszym zespołem VATAX – chętnie pomożemy Ci przejść przez cały proces krok po kroku!